Zelf bier brouwen: Soortelijk gewicht tabel voor bier

Een klein woordje vooraf. Velen zullen software gebruiken voor hun bier recepten. En terecht. Als je alles zelf uit zou moeten rekenen heb je nog een behoorlijke klus. Dit verhaal is misschien leuk ter informatie maar niet echt heel praktisch. Dit gezegd hebbende:

De reden dat men het Soortelijk Gewicht van wort wil weten is om het alcohol percentage van het bier te voorspellen.

Bier is wat lastiger dan wijn omdat het moeilijker is om het S.G. na de vergisting te voorspellen. (Bij wijn is dat altijd praktisch 0.) Maar aangezien bier maken niet 100% precies is zullen we het met een schatting moeten doen.

• Meet het S.G. van je wort met een hydrometer.
• Kijk in de S.G. kolom van de tabel wat de aanwezige hoeveelheid suiker is en hoeveel alcohol daardoor geproduceerd zou kunnen worden.
• Als je meer alcohol in je bier wilt; kijk in de tabel hoeveel suiker daarvoor nodig is en vergelijk het met de hoeveelheid suiker die al aanwezig is in de wort.
• Reken uit hoeveel extra suiker je nodig hebt om het S.G. te verhogen naar het verlangde S.G. en voeg dat toe aan je wort.

Laten we maar een voorbeeld doen.

Je wilt 10 liter bier maken met 6% alcohol. Je verwacht dat het S.G. na vergisting 1010 zal zijn.

De meting voor vergisting geeft een S.G. van 1040.

In the tabel (zie hieronder) kun je zien dat er 100 gram per liter suiker aanwezig is en dat het alcohol percentage na vergisting uitkomt op 3,9%.

Dit is duidelijk veel te weinig. Misschien is er iets mis gegaan met het recept of het maischen. In de tabel kun je ook zien dat je 135 gram per liter nodig hebt om een alcohol percentage te bereiken van 5,9%.

Om dit te bereiken moet je dus nog 135 - 100= 35 gram per liter toevoegen. In totaal moet je dus nog 350 gram suiker aan je wort toevoegen.

Als je wilt weten hoeveel alcohol er uiteindelijk in je bier zit, en hoeveel suiker er nog over is moet je na de vergisting nog een S.G. meting doen.

• Meet het S.G.. Deze meting wordt beinvloedt doordat er alcohol in de vloeistof aanwezig is. De meting van het S.G. komt daarom iets lager uit.
• Als het S.G. lager is dan je verwachtte is er meer alcohol in het bier en minder restsuiker. Klaar is Clara.
• Als het S.G. hoger is dan je verwachtte is er minder alcohol en meer restsuikers die de gist niet heeft omgezet. In dit geval zou je kunnen besluiten om nog wat suiker toe te voegen om toch wat meer alcohol in je bier te krijgen. Je kunt de tabel ook gebruiken om te bepalen hoeveel suiker er over zou moeten zijn, en hoeveel er daadwerkelijk over is. Als je het verschil toevoegt krijg je het alcohol percentage dat je beoogde.
  Je moet wel zeker weten dat de vergisting gestopt is anders krijg je een stuk meer alcohol in je bier dan je had gepland!
• Als het S.G. een stuk hoger is dan je verwacht had is de vergisting nog niet afgelopen. Controleer het S.G. na een week nog een keer. Het kan ook dat de vergisting vroegtijdig is gestopt. En heb je dus een probleem!

Laten we het voorbeeld er nog maar eens bij pakken

De vergisting is geëindigd en het S.G. blijkt 1014 te zijn in plaats van de geplande 1010. Je kunt nog een week wachten en kijken of het S.G. nog verder daalt, of, als je ervan overtuigd bent dat de vergisting afgelopen is, kun je besluiten om nog wat suiker toe te voegen. (Of je accepteert dat het alcohol percentage iets lager is.)

In de tabel kun je zien dat het alcohol percentage 5,3% geworden is en dat er nog 35 gram suiker per liter in het bier zit. (In plaats van de beoogde 25 gram)

Als je toch uit wilt komen op 5,9% alcohol zul je nog 35-25=10 gram per liter (100 gram in totaal) aan je bier moeten toevoegen en wachten met bottelen tot dit vergist is. (Waarbij je je stiekem ook moet gaan afvragen waarom niet alle suiker vergist is.)

Nog een paar dingen over de tabel die ook niet zo interessant zijn:

Ik heb nog geen boek gevonden met de formules die achter deze tabel zitten. Om één of andere reden leggen de boeken die ik heb geen link tussen het S.G. en de hoeveelheid suiker. (Of Plato of Brix waarden.)

Ik heb de tabel gemaakt door informatie te combineren uit een boek en andere informatie die ik op het internet vond.

Proost!

Hans

P.S. Neem ook een bezoekje aan de shop van Leven in de Brouwerij. In het Brouwland niet de grootste Brouwmarkt, maar wel je leukste Brouwmaatje!